මහජන සම්බන්දතා කියන්නේ විශාල ව්‍යාපාරයක්,2011 වෙනකොට ඇමරිකාවේ විතරක PR Agency 7000ක්ට අසන්න ගානක් තියනවා.මේ ආයතන ඉතා විශාල සමාගම්, ප්‍රසිද්ධ චරිත, විවිද සංවිදාන වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ ප්‍රතිරූපය ඉහල නංවන වැඩපිළිවෙලවල් වල නිරත වෙනවා.
නළුවෙක් හෝ නිලියක් ඔවුන්ගේ චිත්‍රපටියක් ගැන කතා කරන අතරේ, ගායකයෙක් ඔහුගේ අලුත්ම සින්දුවක් ගැන කතා කරන අතරේ කොටින්ම ඉතා විශාල ව්‍යාපාරයක් ඔවුන්ගේ අලුත්ම නිෂ්පාදනය හැදුව දෙන අතරේ, මේ සියලු දේම පිටිපස්සේ PR(Public Relations) Firm ඔබේ මතයත් එක්ක සෙල්ලම් කරනවා නමුත් බොහෝ දෙනෙක් එක දන්නේ නෑ
ඉතින් මේ සා විශාල අතිශය වැදගත් PR කියන්නේ මොකද්ද , ඇත්තටම මොනවද ඔවුන් කරන්නේ , කව්ද මේක නිර්මාණය කලේ ?
අපි ඉස්සරහට කතා කරන්න යන්නේ ඒ ගැන
නව මහජන සම්බන්දතා විෂය (Modern Public Relation) ගැන කතා කරද්දී ඒ විෂය තනිකරම එක පුද්ගලයෙක් වටා ගෙතෙනවා, ඔහු තමයි එඩ්වර්ඩ් බර්නේ (Edward Bernay).
තවත් විශාල පිරිසක් හිටියත් බ්‍ර්නේ තරම මේ විෂය ගැන ප්‍රතුල දැනුමක් තිබ්බ, විෂය සාර්ථකව යොදාගත්ත වෙන කෙනෙක් නැති තරම්.
බර්නේ ඉපදෙන්නේ ඔස්ට්‍රියාවේ වියනා නුවර, බර්නේගේ උපතෙන් අවරුද්දකට පස්සේ ඔහුගේ පවුලම නිව් යෝර්ක් වල පදිංචියට එනවා.
බර්නේ කියන්නේ ලොව සුපතල මනෝ විද්‍යාඥ සිග්මන් ප්‍රොයිඩ්ගේ බෑනා.
මාමණ්ඩියා වගේම බර්නේටත් මිනිස් මනසේ ක්‍රියාකාරිත්වය ගැන ඉතා ලොකු උනන්දුවක් තිබුණ.මහජන සම්බන්දතා විෂයට මනෝවිද්‍යාත්මක පසුම්බිමක් ලබා දීමේ සම්පුර්ණ ග්ව්රවය හිමි වෙන්නේ බර්නෙට.
ප්‍රොයිඩ්ගේ මනස ගැන කරපු අධ්‍යන බොහොමයක් බර්නේ තමන්ගේ කාර්යයයන් සදහා යොදාගත්තා .ඔහු කොච්ච්ච්ර දක්ෂ ලෙස ඒ ඉගැනිව්ම් ප්‍රයෝගික ලෝකෙට ගේනවා ද කිව්වොත් ඔහු අදටත් මහජන සම්බන්දතා විෂයේ පියා ලෙස හදුනවනවා.
මේ නිසා බර්නේට ඉතා විශාල ගානක සේවද්යකයන් පිරිසක් හිටියා.ඔවුන්ගේ බොහෝ දෙනෙක් තනි තනි පුද්ගලයන්ට වඩා ඉතා විශාල සමාගම්.
අපි උදාහරණයක් අරන් බලමු බර්නේ ඔහුගේ දැවැන්ත සේවාදායකයෙක් වෙනුවෙන් කරපු Campaign එකක් ගැන.
1920 මුල භාගයේදී ඇමරිකානු දුම්කොළ සමගම බර්නේ ලගට එනවා විශාල ව්‍යාපාරික අවශ්‍යතාවයක් එක්ක, ඒ ඔවුන්ට අවශ්‍ය වෙනවා ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදනය (Lucky Strike Ciggeratte), සිගරට්, කාන්තාවන්ටත් විකුනන්න.
ඒ වෙනකොට කාන්තාවෝ සිගරට් පාවිච්චි කලේ නෑ, ඒ වෙනකොට ඇමරිකන් සමාජය ඇතුලේ මුල් බැසගත්ත මතයක් තිබුන කාන්තාවන් ප්‍රසිද්ධියේ සිගරට් නොබිය යුතයි කියල.
බර්නේගේ පළමු උපදෙස උනේ සිගරට් පැකට්ටුවේ පාට (කොළ පාට) වෙනස් කරන ලෙස, හැබැයි ඒ වෙලාවේ දුම්කොළ සමගම කිව්වේ පාට වෙනස් කරන එක අමාරුයි ඉතා විශාල මුදලක් වියදම් වෙනවා කියල.
පාට වෙනස් කරන්න බැරිනම් ඒ කලේ විලාසිතා වල Trend එක විදියට කොළ පැහැති ඇදුම් වෙළදපොලට දාන ලෙස බර්නේ යෝජනා කරනවා .නිකම්ම කොළ පාට නෙමෙයි හරියටම සිගරට් පැකට්ටුවේ කොළ පාට.
ඔවුන් විශාල විලාසිත නිර්මාණය කරන්නන් පිරිසක් සේවයේ යොදවනවා , කොහොමහරි ඔවුන්ට පුළුවන් වෙනවා ඒ කාලේ ජනප්‍රිය තරු නළු නිලියෝ අදින ප්‍රධාන වර්ණය කොළ පාට කරන්න.
ජිනීවා හිදී පවතී සමලුවකදී , කාන්තාවන් ප්‍රසිද්ධියේ සිගරට් බිම ගැන ඔහු කතා කරනවා මේකෙන් ඔහුට පුළුවන් වෙනවා ඒ වෙනකොට නැගී එමින් තිබුන කාන්තා අයිතීන් හා ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානත්වය ගැන කතා කරන ප්‍රජාව ආමන්ත්‍රණය කරන්න.
කාන්ත අයිතීන් විදහා දැක්වීමට පවත්වනවා රැළියක්, බර්නේ ඇමරිකානු මාධ්‍යට උපදෙස් දෙනවා ඒ රැලිය ආවරණය කරන ලෙසට, මාධ්‍ය එතනට යැමත් සමග ඔවුන් දකින්නේ ප්‍රසිද්ධියේ සිගරට් බොමින් පෙළපාලියේ යෙදෙන කාන්තාවන්.
ඔවුන් තමන් ද පිරිමින්ට හා සමාන අයිතිවාසිකම් ඇති බව පෙන්වීමට සිගරට් යොදාගන්නවා. ඔවුන් එක හැදින්වුවේ “Torches of Freedom” ලෙසයි. මේ සිද්ධියට ඇමරිකානු ජනමාධ්‍ය ඉතා විශාල ප්‍රසිද්ධියක් ලබා දෙනවා,සැනෙකින් එම පුවත ලෝකයේ හැමතැනම පැතිරෙන්න ගන්නවා.
එත් සමග බර්නේ වෑයම සාර්ථක වෙනවා.දුම්කොළ සමාගමට ඔවුන්ට මෙතක් අහිමි වෙලා තිබුණ Market එක ලැබෙනවා.
ඔබ අපි සාමන්‍ය මිනිස්සු විදියට හැමවෙලේම හිතනවා අපි තමයි අපේ තීරණ ගන්නේ කියල,ඇත්තටම බොහෝ විට ඔබ වැරදි වෙන්න පුළුවන්,අපේ සිතුවිලි හැම එකකටම වගේ බාහිර අනුබල දීම් වෙනවා ,ගොඩක් මිනිස්සු මෙහෙම ක්‍රියාවලියක් තියනවා කියල දන්නේ නෑ, බර්නේ මේ ක්‍රියාවලියේ ප්‍රවීනයෙක්.
ඔහු මිනිසුන්ගේ මනස වෙනස් කරමින් වික්කේ සිගරට්, බේකන්,විතරක් නෙමෙයි තව බොහෝ දේ, නමුත් එක ආරම්බයක් විතරයි, ඔහු ඔහුගේ දක්ෂතාව නිකන්ම නිකන් අලෙවිය වැඩි කරීමට පමණක් සිමා උනේ නැහැ.
ඔහු මිනිසුන්ට ඒත්තු ගැන්නුවා ඔවුන් මිලදී ගත යුත්තේ කුමක් ද? නැත්තේ කුමක් ද යන වග,
ඇත්තටම එඩ්වර්ඩ් බර්නේ කියන්නේ නරක පුද්ගලයෙක් කියන එක මෙයින් කියවෙන්නේ නැහැ, හැබැයි ඔහු ඔහුගේ කාර්යය ඇතුලේ අති දක්ෂයෙක්,අද වෙනකොට ඔහු ඉපදිලා අවරුදු 100ක්ට වැඩි නමුත් අදටත් ඔහුගේ න්‍යායන් අනුගමනය කරමින් ක්‍රියාත්මක වන මහජන මතය වෙනස් කරීමේ ක්‍රියාවලිය මේ මොහොත වෙනතුරුත් ක්‍රියාත්මකයි.
පරිවර්තනය
ටිශාන් වික‍්‍රමසිංහ
2017.10.22
